ความเป็นมา ของการ จัดกิจกรรมในครั้งนี้ โดยเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2521 กองทัพเวียดนามราว1.5 แสนคน บุกเข้าดินแดนกัมพูชา ทหารเวียดนามที่ไม่เคยแพ้ใคร มีภารกิจขจัด โค่นล้ม ระบอบคอมมิวนิสต์ ของ นายพอล พต 8 มกราคม 2522 …(เพียง 2 สัปดาห์) รถถังทหารเวียดนามตะลุยทะลุ บดขยี้เขมรแดง เข้ามาปักธงแห่งชัยชนะ ในพนมเปญ
ชาวเขมร นับล้านที่ตกทุกข์ได้ยาก จากกองทัพเวียดนาม
จึง ได้ เดินป่า หลบหลีก การตรวจจับ ต้องหนีเข้ามาในไทย ต่อมา เมื่อ19 ตุลาคม พ.ศ.2522 นายกรัฐมนตรีของไทย พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ ได้ออกนโยบาย “เปิดประตู” แสดงออกถึงมนุษยธรรม อนุญาตให้ผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชาข้ามพรมแดนได้อย่างปลอดภัย และมาอาศัยอยู่ในพื้นที่รองรับ” ผู้หนีภัยสงคราม ต้องถอยห่างออกมา จากพื้นที่การรบ …แต่ก็ต้องไม่ลึกเข้ามาในดินแดนไทยมากเกินไป จึงได้ บริเวณตีนเขาอีด่าง อ.ตาพระยา ครอบคลุมพื้นที่ 2.3 ตารางกิโลเมตร พื้นที่มีความลาดเอียง มีการระบายน้ำ ที่ดีเมื่อฝนตก สามารถรองรับคน เป็นแสนได้ ด้านหน้าจะเป็นถนน ด้านหลังจะเป็นเขาสูง ถือว่าเป็น “รั้ว” ได้ดีแต่เนื่องจาก ระหว่างการอพยพ ก็จะมีทั้งผู้บาดเจ็บ และได้มาเสียชีวิต ในบริเวณ พื้นที่ เขาอีด่าง ” เป็นจำนวนมาก ล่าสุด วันที่ 17 พฤศจิกายน 2567 ผู้สื่อข่าวรายงาน สมาคมธุรกิจท่องเที่ยว และบริการ จังหวัดสระแก้ว ร่วมกับผู้ประกอบการชาวกัมพูชาได้จัดกิจกรรม พิธีทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ดวงวิญญาณ แก่ผู้ลี่ภัยชาวกัมพูชา ที่ล่วงลับไปแล้วครั้งที่9 ประจำปี2567
ณ ศูนย์เรียนรู้ประวัติศาสตร์ เขาอีด่าง โดยมีนายสุเทพ ชัยวัตน์ ปลัดจังหวัดสระแก้ว พร้อมด้วย นายกึม สุวรรณณา กงสุลใหญ่กัมพูชา ประจำประเทศไทย นส.รุ่งนภา ไท้เชียง นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวและบริการ จังหวัดสระแก้วและประชาชนชาวกัมพูชา จำนวนมาก ต่างพากันเดินทางมา ร่วมงานกันกว่า 200 คน ทุกคนที่มาร่วมงาน ในครั้งนี้ต่างพากันนำอาหาร คาว-หวาน มาร่วมในการประกอบพิธีทำบุญอุทิศส่วนกุศล ในครั้งนี้ด้วย โดยงานนี้จัดขึ้นเพื่อเป็นการทำบุญ อุทิศส่วนกุศล ให้ดวงวิญญาณ บรรพบุรุษ ผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชา ที่ล่วงลับไปแล้ว พร้อมทั้งถือโอกาส ได้พบปะสังสรรค์ของพี่น้องชาวกัมพูชาอีกด้วย หลังจากประกอบพิธี ทางสงฆ์ เสร็จแล้ว ทุกๆคนที่มาร่วมงาน ในพิธีได้ร่วมรับประทาน อาหารกลางวัน บรรยากาศเต็มไปด้วยความชื่นมื่น พร้อมทั้งได้มีการพูดคุยกัน อย่างพร้อมเพียง
” ด้านนางสาวรุ่งนภา ไท้เชียง นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยว และบริการ จังหวัดสระแก้วได้กล่าวว่าตนเองอยากให้ทางภาครัฐ ของไทยได้เข้ามาส่งเสริม พื้นที่ อพยพ เขาอีด่าง นี้ ซึ่ง ถือว่า เป็นสถานที่ ทาง ประวัติศาสตร์ แห่งหนึ่ง ของ ประเทศไทย เพื่อที่จะได้ ผลักดันและส่งเสริม ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ศึกษาข้อมูลในประวัติศาสตร์ไทย เพราะทุกวันนี้ ยังมีชาวต่างชาติที่ให้ความสำคัญ กับประวัติศาสตร์ ได้เดินทางเข้ามาเยี่ยมชม ที่ศูนย์อพยพ เขาอีด่าง อย่างต่อเนื่อง
